Circulair slopen: De rol van asbestonderzoek en materiaalhergebruik

Circulair slopen betekent slopen met oog op hergebruik. In plaats van sloopafval te verbranden of storten, oogsten we waardevolle materialen. In de onderstaande blog lees je over wettelijke kaders, asbestonderzoek en hergebruik van materialen. We bespreken ook uitdagingen en mogelijke oplossingen.

Wat is circulair slopen

Circulair slopen is het slopen van gebouwen met behoud van materialen. Het draait om demontage in plaats van breken. Met zorgt halen we constructies en onderdelen eruit. Zo blijven materialen langer in de bouwketen. Dat levert weer milieuwinst op. Nederland streeft ernaar om hergebruik in 2030 op 50% van nieuwe materialen te brengen. Op dit moment komt slechts 7% van primaire bouwstoffen uit hergebruik. Om dit te veranderen, is nauwkeurige planning nodig. Gemeenten spelen hier een belangrijke rol, door circulaire uitgangspunten in sloopbestekken op te nemen. Bij het plannen van een circulaire sloop is het daarnaast verstandig om ook een bodemonderzoek op milieukundig niveau uit te voeren. Hiermee breng je vervuiling en risico’s in kaart, bijvoorbeeld bij funderingsverwijdering of grondverzet. Zo voorkom je onverwachte kosten en vertragingen in het proces.

De rol van asbestonderzoek bij circulair slopen

Voordat slopen begint, moet je weten of asbest aanwezig is. Asbest is schadelijk voor de gezondheid en het milieu. Daarom schrijft regelgeving om vooraf een asbestinventarisatie uit te voeren volgens NEN-2991. Zonder die informatie kun je materialen niet veilig demonteren. Asbestvezels zijn gevaarlijk wanneer ze vrijkomen in de lucht. Blootstelling kan longkanker en asbestose veroorzaken. Asbesthoudende delen moeten daarom apart worden verwijderd. Zo blijft de rest van het gebouw geschikt voor hergebruik. Met een inventarisatie weet je waar asbest zit en hoe je het verwijdert. Dit maakt hergebruik van overige materialen mogelijk. Een goed sloopplan combineert asbestonderzoek met materiaalpaspoort. Een voorbeeld hiervan is het circulaire sloopplan van BOOT, waarin asbest en herbruikbare materialen gelijktijdig worden geïnventariseerd.

Materiaalhergebruik bij circulair slopen

Veel materialen kunnen hergebruikt worden. Denk aan houten balken, kozijnen, metalen frames, sanitair en bakstenen. Beton, keramiek en staal kunnen ook gerecycled worden, soms zelfs hoogwaardig. Een bouwstoffen- of materialenpaspoort geeft inzicht in aanwezige materialen. Het documenteert hoeveelheden, kwaliteit en demonteerbaarheid. Daarmee kun je gericht plannen voor demontage. Na demontage moeten materialen zorgvuldig worden opgeslagen. Voor hergebruik is kwaliteit een grote factor. Materialenpaspoorten helpen bij certificering. Zo weet je hoe stevig hout of metaal is en of het voldoet aan brand- en geluidsnormen.

Uitdagingen en oplossingen

Beperkte markt en vraag: de vraag naar secundaire materialen is nog beperkt. Veel slopers recyclen naar lagere toepassingen, zoals bouwpuin voor wegenbouwers. Dat drukt de prijs van hergebruikmaterialen en maakt opslag onrendabel.

Technische vereisten en afstemming: materialen moeten voldoen aan technische eisen. Goed contact tussen opdrachtgever, architect en sloopaannemer is nodig. Hout moet voldoen aan brand- en geluidsnormen, metalen aan constructie-eisen.

Oplossingen: materiaalpaspoorten en digitale marktplaatsen helpen de stroom. Met QR-codes op elementen kun je snel data ophalen. Platforms zoals Insert verbinden vraag en aanbod. Gemeenten kunnen in bestekken verplichten om secundaire materialen te gebruiken.

De toekomst van circulair slopen

Circulair slopen krijgt steeds meer wet- en beleidsaandacht. Sinds 2022 geldt voor gemeentelijke bouwprojecten een hergebruikverplichting tot 80%, vanaf 2024 zelfs tot 90%. Europese en nationale regels stimuleren circulariteit via hogere afvalbelastingen. Een circulair sloopproces levert lagere CO2-uitstoot en bespaart grondstoffen. Steeds meer slopers verleggen hun focus van recycling naar hoogwaardig hergebruik. Inmiddels ontstaan hubs waar gebruikte materialen tijdelijk worden opgeslagen en herverdeeld. In de loop van de komende vijf jaar verwachten experts dat rond 40% van de bouwmaterialen in circulaire projecten uit secundaire bronnen komt. Belangrijk is de samenwerking tussen overheden, aannemers en kennisinstanties.

Circulair slopen krijgt met asbestonderzoek en materiaalgebruik steeds meer vorm. Overheden en marktpartijen zetten in op inventarisatie, selectief demonteren en circulaire platforms. Toch blijven uitdagingen zoals marktverstoring en regelgeving bestaan. De toekomst is hoopvol. Meer regelgeving, ondernemers die hun processen aanpassen en digitale platforms geven circulair slopen een stevige impuls. Zo bewegen we samen naar een bouwsector die waarde behoudt en afval vermijdt.

Lees ook: alles wat je moet over woningsontruiming of milieuvriendelijke oplossingen voor een comfortabel leven.